Báo cáo việc làm Mỹ "vỡ trận": Thị trường tin Fed sẽ hạ lãi suất vào tuần tới?

Chỉ số việc làm tư nhân Mỹ bất ngờ lao dốc, nhưng lĩnh vực dịch vụ lại có dấu hiệu ổn định—một bức tranh kinh tế đầy mâu thuẫn đang thách thức các nhà hoạch định chính sách và làm dấy lên làn sóng kỳ vọng mạnh mẽ về một đợt cắt giảm lãi suất từ Cục Dự trữ Liên bang.

Báo cáo ADP tháng 11: Thị trường lao động tư nhân “vỡ trận”

Báo cáo Việc làm Quốc gia ADP cho tháng 11/2025 đã gây sốc cho thị trường khi công bố con số thực tế là -32.000 việc làm, một kết quả hoàn toàn trái ngược và thấp hơn rất xa so với dự báo tăng 40.000 từ Dow Jones. Đây không chỉ đơn thuần là một con số tiêu cực mà còn là mức sụt giảm mạnh nhất kể từ tháng 3/2023 và đánh dấu lần thứ ba trong bốn tháng gần đây, nền kinh tế Mỹ ghi nhận tình trạng mất việc làm trong khu vực tư nhân.

Đi sâu vào cơ cấu, cú sốc này được dẫn dắt chủ yếu bởi sự thoái lui mạnh mẽ của các doanh nghiệp nhỏ. Cụ thể, các cơ sở có từ 1-19 nhân viên cắt giảm 46.000 việc làm, trong khi nhóm 20-49 nhân viên cắt giảm tới 74.000 việc làm, đưa tổng số việc làm mất đi ở khu vực này lên 120.000—mức cao nhất kể từ đầu năm 2023.

Sự suy yếu tập trung này phản ánh rõ nét áp lực từ người tiêu dùng thận trọng và môi trường kinh tế vĩ mô đầy bất ổn, những yếu tố mà các doanh nghiệp nhỏ vốn ít đệm đỡ hơn rất khó để chống đỡ. Tiến sĩ Nela Richardson, Kinh tế trưởng của ADP, nhận định: “Việc tuyển dụng gần đây bị gián đoạn khi các nhà tuyển dụng đối mặt với người tiêu dùng thận trọng và môi trường kinh tế vĩ mô bất ổn. Tháng 11 thường chậm lại, nhưng lần này, sự rút lui từ doanh nghiệp nhỏ là yếu tố dẫn dắt chính.”

Ngược lại, các doanh nghiệp vừa và lớn vẫn cho thấy sức bật. Doanh nghiệp cỡ trung (50-499 nhân viên) đã tạo ra thêm 51.000 việc làm, trong khi các tập đoàn lớn (500+ nhân viên) bổ sung 39.000 vị trí. Sự phân hóa rõ rệt này cho thấy sức chịu đựng và khả năng thích ứng không đồng đều trong nền kinh tế, đồng thời báo hiệu nguy cơ về một đợt “đóng băng tuyển dụng rộng rãi” nếu tình hình không được cải thiện.

Bức tranh ngành nghề cũng không kém phần ảm đạm, với các lĩnh vực tạo ra giá trị cao chịu ảnh hưởng nặng nề. Nhóm ngành Dịch vụ Chuyên nghiệp/Kinh doanh và Thông tin lần lượt mất 26.000 và 20.000 việc làm, cho thấy hoạt động tư vấn và công nghệ đang bị thu hẹp. Ngành Sản xuất chế tạo cũng ghi nhận mức sụt giảm 18.000 việc làm, phản ánh sự thận trọng trong đầu tư và sản xuất.

Mặt tích cực hiếm hoi đến từ các ngành dịch vụ thiết yếu khi các lĩnh vực Giáo dục & Y tế và Giải trí & Khách sạn, lần lượt tạo thêm 33.000 và 13.000 việc làm, cho thấy nhu cầu cốt lõi trong xã hội vẫn được duy trì. Một điểm sáng đáng chú ý khác là ngành Tài nguyên & Khai khoáng bất ngờ tăng 8.000 việc làm, được cho là có liên quan đến các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng cho trung tâm dữ liệu.

Bảng tổng hợp phân bổ việc làm theo ngành nghề tại Mỹ tháng 11/2025 theo báo cáo ADP:

Một tín hiệu đáng chú ý khác từ báo cáo ADP là đà tăng lương đang chậm lại một cách rõ rệt. Tăng trưởng lương hàng năm cho người lao động giữ nguyên công việc giảm nhẹ từ 4.5% xuống 4.4%. Đối với người chuyển việc, mức tăng cũng giảm mạnh từ 6.7% xuống 6.3%. Xu hướng này củng cố nhận định rằng những áp lực lạm phát từ thị trường lao động đang dần được kiểm soát, nhưng đồng thời cũng phản ánh sự thận trọng của các doanh nghiệp trong bối cảnh kinh doanh khó khăn và nhu cầu lao động suy giảm.

Chỉ số ISM dịch vụ PMI: Lạc quan nhưng đầy thách thức

Trong khi thị trường lao động cho thấy những vết nứt, báo cáo ISM Dịch vụ PMI cho tháng 11 lại mang đến một góc nhìn kiềm chế lạc quan hơn. Chỉ số này tăng nhẹ lên 52.6 điểm, vượt trên dự báo và cao hơn mức 52.4 điểm của tháng trước. Đây là mức tăng trưởng mạnh nhất trong chín tháng, khẳng định lĩnh vực dịch vụ vẫn đang trên đà mở rộng ổn định.

Chỉ số ISM Dịch vụ PMI mới nhất - Nguồn: Wells Fargo

Sự mở rộng này được hỗ trợ bởi hoạt động kinh doanh tăng lên 54.5 điểm. Tuy nhiên, chỉ số đơn hàng mới (New Orders) lại giảm 3.3 điểm xuống 52.9, cho thấy nhu cầu tương lai có dấu hiệu chững lại. Đặc biệt, đơn hàng tồn đọng đã tăng mạnh lên 49.1 điểm - mức cao nhất kể từ tháng 2 - cho thấy doanh nghiệp đang có một lượng công việc dồn lại đáng kể để xử lý, nhưng tốc độ tiếp nhận đơn hàng mới đã chậm lại.

Điểm yếu lớn nhất trong báo cáo này lại nằm ở chính thị trường lao động khi chỉ số việc làm trong lĩnh vực dịch vụ tiếp tục co lại ở mức 48.9 điểm (dưới ngưỡng 50), dù đã được cải thiện nhẹ so với tháng trước. Điều này một lần nữa củng cố cho thực trạng được phản ánh trong báo cáo ADP, sự yếu kém trong tuyển dụng là có thật và diễn ra trên diện rộng, ngay cả trong lĩnh vực được cho là vẫn đang tăng trưởng.

Một tín hiệu tích cực đáng giá là áp lực giá cả đã giảm bớt. Chỉ số giá (Prices Paid) của ISM Dịch vụ trong tháng 11 giảm mạnh 4.6 điểm xuống 65.4 điểm, mức thấp nhất trong bảy tháng. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng con số này vẫn ở mức rất cao và báo cáo cho thấy áp lực giá vẫn được ghi nhận ở 14/18 ngành dịch vụ, chỉ trừ ngành xây dựng. Điều này cho thấy lạm phát dịch vụ, vốn là “cái gai” khó nhổ nhất với Fed, vẫn dai dẳng.

Báo cáo của ISM cũng chỉ ra rằng các doanh nghiệp dịch vụ vẫn đang phải đối mặt với những tác động kép từ chính sách. Steve Miller, Chủ tịch Ủy ban Khảo sát Doanh nghiệp Dịch vụ của ISM, phân tích rằng các yếu tố như tình trạng đóng cửa chính phủ và các biện pháp thuế quan thay đổi đã ảnh hưởng đến cả chi phí lẫn nhu cầu. Những bất ổn chính sách này tiếp tục gây khó khăn cho việc lập kế hoạch kinh doanh dài hạn.

Tác động kép đến thị trường và cuộc tranh luận nội bộ của Fed

Sự kết hợp của hai báo cáo khi một bên phản ánh thị trường lao động suy yếu và một bên cho thấy hoạt động dịch vụ vẫn kiên cường nhưng đầy thách thức, đã tạo ra một tác động kép mạnh mẽ lên thị trường tài chính và làm sâu sắc thêm cuộc tranh luận nội bộ tại Fed.

Thông điệp chung mà giới đầu tư nhận được là: nền kinh tế đang mất đà tăng trưởng rõ rệt, đặc biệt là ở khu vực tạo ra nhiều việc làm nhất, trong khi áp lực lạm phát có giảm nhưng vẫn dai dẳng. Đây chính xác là tình thế “tiến thoái lưỡng nan” buộc các nhà hoạch định chính sách phải lựa chọn ưu tiên.

Ngay sau khi dữ liệu được công bố, thị trường chứng khoán Mỹ đã tăng điểm rõ rệt. Chỉ số Dow Jones tăng 408.44 điểm (0.86%), tiến sát mức kỷ lục 48,000 điểm; Chỉ số Russell 2000 đại diện cho doanh nghiệp nhỏ vọt tới 1.80%. Động thái này là minh chứng kinh điển cho hiện tượng “Tin xấu là tin tốt”, vì nhà đầu tư coi dữ liệu lao động yếu là tín hiệu buộc Fed phải hành động, củng cố kỳ vọng Fed sẽ sớm hạ lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế.

Trên thị trường tiền tệ, đồng USD đã chịu áp lực giảm mạnh, cặp tỷ giá EUR/USD phá vỡ mức kháng cự quan trọng 1.167, phản ánh dòng tiền rời khỏi đồng bạc xanh do kỳ vọng chênh lệch lãi suất thu hẹp. Tỷ lệ đặt cược vào một đợt cắt giảm lãi suất 25 điểm phần trăm tại cuộc họp vào ngày 9-10/12/2025 của Fed đã tăng vọt lên trên 90%, gần như là một kết quả chắc chắn.

Các tổ chức phân tích đều có chung nhận định rằng dữ liệu này nghiêng cán cân chính sách về phía những biện pháp nới lỏng. Tuy nhiên, bên dưới sự đồng thuận đó là một cuộc tranh luận sôi nổi giữa các thành viên Fed. Một bên, dẫn đầu bởi những người theo chủ nghĩa ôn hòa, coi đây là tín hiệu cảnh báo đỏ về nguy cơ suy thoái lao động, đòi hỏi phải cắt giảm lãi suất để bảo vệ nền kinh tế. Bên kia, các thành viên có quan điểm diều hâu hơn vẫn lo ngại rằng việc cắt giảm lãi suất quá sớm hoặc quá mạnh có thể làm bùng phát trở lại áp lực lạm phát vốn chưa hoàn toàn bị dập tắt, đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ.

Scott Welch, Giám đốc Đầu tư tại Certuity, nhận định: “Tôi cho rằng không còn câu hỏi gì nữa về việc liệu Fed có giảm lãi suất vào tuần tới hay không”. Nhưng chính ông cũng cảnh báo về rủi ro nếu Fed làm thất vọng thị trường: “Thị trường đang trông cả vào Fed, nên nếu họ không giảm lãi suất, mọi thứ sẽ không có kết cục tốt”. Trong bối cảnh thiếu vắng dữ liệu chính thức từ BLS, báo cáo ADP và ISM chính là cơ sở then chốt cho cuộc tranh luận quan trọng này.

Triển vọng và những yếu tố cần theo dõi

Bước sang tháng 12, bức tranh kinh tế vĩ mô của Mỹ đã trở nên rõ ràng hơn nhưng cũng không kém phần thử thách. Câu hỏi then chốt giờ đây không chỉ là về quyết định tại cuộc họp tháng 12, mà còn về “lộ trình” nới lỏng trong năm 2026.

Tất cả ánh mắt giờ đây sẽ đổ dồn vào Báo cáo Việc làm Phi Nông nghiệp (NFP) và Tỷ lệ thất nghiệp chính thức của Bộ Lao động Mỹ, dự kiến công bố vào ngày 16/12 sau nhiều lần trì hoãn. Báo cáo ADP, với tư cách là chỉ báo sớm, đã gióng lên hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ và nếu NFP chính thức cũng cho thấy sự suy yếu tương tự, nó sẽ là bằng chứng không thể chối cãi cho thấy thị trường lao động đã chuyển hướng và củng cố vững chắc cho lập trường của phe ôn hòa tại Fed. Ngược lại, một con số bất ngờ tích cực có thể làm phức tạp thêm bức tranh và làm dịu bớt sự chia rẽ.

Cuối cùng, nền kinh tế Mỹ vẫn đang hoạt động trong bối cảnh nhiều rủi ro địa chính trị và bất ổn chính sách trong nước. Các yếu tố như thuế quan thay đổi tác động đến chuỗi cung ứng và chi phí, tình hình chiến sự ở Ukraine ảnh hưởng đến giá năng lượng, và nguy cơ đóng cửa chính phủ có thể tái diễn vẫn là những đám mây đen lớn. Fed sẽ phải cân nhắc tất cả những yếu tố này, cùng với dữ liệu kinh tế trong nước, để vẽ ra một lộ trình chính sách vừa linh hoạt vừa có thể dự đoán được, nhằm dẫn dắt nền kinh tế vượt qua giai đoạn chuyển giao đầy rủi ro này.