Thí điểm trả lương bằng tài sản mã hóa: Bước đột phá trong khuôn khổ pháp lý mới

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang định hình lại thị trường lao động toàn cầu, đề xuất thí điểm trả lương bằng tài sản mã hóa của PGS-TS Nguyễn Hữu Chí (Trường ĐH Luật Hà Nội) tại hội thảo “Khung pháp lý và chính sách thúc đẩy phát triển việc làm thỏa đáng tại Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số” đã thu hút sự quan tâm đặc biệt.

Tại hội thảo quốc tế được tổ chức bởi Trường ĐH Luật TP.HCM và Tổ chức Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) vào ngày 26/11/2025, PGS-TS Nguyễn Hữu Chí đã trình bày tham luận về khung pháp lý phát triển việc làm trong bối cảnh chuyển đổi số.

Ông định nghĩa đây là “tổng thể các quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách và thiết chế pháp lý do Nhà nước ban hành hoặc thừa nhận, nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình tạo việc làm, duy trì và phát triển thị trường lao động gắn với ứng dụng công nghệ số”.

Một trong những kiến nghị đáng chú ý nhất của ông là cần mạnh dạn thí điểm mô hình chính sách, khung pháp lý thử nghiệm có kiểm soát (sandbox), đặc biệt sau khi Luật Công nghiệp công nghệ số năm 2025 được ban hành. Dưới góc độ lao động, việc làm, ông cho rằng chúng ta hoàn toàn có thể áp dụng sandbox thông qua việc trả lương bằng tài sản mã hoá.

Khoảng trống giữa thực tế và quy định pháp luật

Theo PGS-TS Chí, hiện theo quy định của Bộ luật Lao động thì tiền lương phải trả bằng tiền đồng Việt Nam (trong một số trường hợp có thể trả lương bằng USD), trong khi thực tế một số công ty công nghệ đã trả lương bằng tiền ảo.

Khoảng trống pháp lý này khiến các hoạt động này tồn tại mà chưa có khung quản lý rõ ràng, dẫn tới rủi ro cho cả người lao động và doanh nghiệp.

Trong bối cảnh đó, ông Chí cho rằng hoàn toàn có thể cho phép áp dụng sandbox đối với việc trả lương bằng tài sản mã hóa để đánh giá chính sách, pháp luật với phản ứng của thị trường, làm cơ sở để áp dụng rộng rãi trong bối cảnh chuyển đổi số.

Tiềm năng và thách thức của mô hình trả lương bằng tài sản mã hóa

Cơ hội và lợi ích

Việc thí điểm trả lương bằng tài sản mã hóa trong khuôn khổ sandbox được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích:

• Bắt kịp xu hướng toàn cầu: Khi nhiều quốc gia như Nhật Bản, Singapore, UAE hay Thái Lan đã đi trước trong việc định hình khung pháp lý, Việt Nam không thể chậm trễ.
• Đáp ứng nhu cầu thực tế: Với khoảng 20-21 triệu người Việt Nam đã sở hữu tài sản mã hóa (theo Triple-A), việc thí điểm sẽ đáp ứng nhu cầu của một bộ phận không nhỏ người lao động và doanh nghiệp.
• Thu hút nhân tài công nghệ: Mô hình này có thể giúp các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam cạnh tranh tốt hơn trong việc thu hút và giữ chân nhân tài toàn cầu.

Thách thức và rủi ro

Tuy nhiên, mô hình này cũng đối mặt với không ít thách thức:

• Biến động giá: Giá trị của các tài sản mã hóa có thể biến động mạnh, ảnh hưởng đến thu nhập thực tế của người lao động.
• Rủi ro pháp lý: Cần đảm bảo tính tuân thủ với các quy định về phòng, chống rửa tiền và bảo vệ người lao động.
• Ổn định kinh tế vĩ mô: Các cơ quan quản lý cần cân bằng giữa khuyến khích đổi mới sáng tạo và kiểm soát rủi ro cho hệ thống tài chính.

Tác động của chuyển đổi số đến thị trường lao động

Theo TS Lê Thị Thúy Hương (Trường ĐH Luật TP.HCM), chuyển đổi số được thúc đẩy bởi sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra một “cơn sóng thần” làm thay đổi hoàn toàn cấu trúc thị trường lao động toàn cầu.

Chuyển đổi số đã làm cho quan hệ lao động trở nên mờ nhạt và bấp bênh, đồng thời có thể làm gia tăng sự bất bình đẳng về thu nhập và quyền thụ hưởng an sinh xã hội của người lao động.

Trước thực tế này, bà Hương đề xuất một số giải pháp như ưu tiên đào tạo kỹ năng số cho người lao động, thiết lập hệ thống an sinh xã hội linh hoạt cho người lao động nền tảng, và hoàn thiện khung pháp lý thừa nhận lao động nền tảng.

Việc đề xuất thí điểm trả lương bằng tài sản mã hóa của PGS-TS Nguyễn Hữu Chí thể hiện tầm nhìn tiếp cận các xu hướng mới của nền kinh tế số, đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh Việt Nam đã có những bước tiến pháp lý quan trọng với Nghị quyết 05/2025/NQ-CP và Luật Công nghiệp công nghệ số.

Xem thêm:

• TP.HCM bắt tay Binance: Bước ngoặt đưa Việt Nam vào bản đồ tài chính toàn cầu
• Dự thảo xử phạt lên tới 30 triệu đồng với cá nhân giao dịch trên sàn tài sản số chưa được cấp phép