Việt Nam, EU và Bắc Kinh: Ai chơi khéo, ai đối đầu sau ngày 01/08?

So sánh phản ứng của Trung Quốc, EU và Việt Nam trước chính sách thuế Trump ngày 1/8 để rút ra bài học chiến lược. Đối đầu, đàm phán hay thỏa hiệp – mỗi lựa chọn phản ánh vị thế và tư duy kinh tế khác nhau trong cuộc chơi toàn cầu.

Chính sách thuế quan hồi đáp được Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức thực thi từ ngày 1/8/2025 đã trở thành một bước ngoặt chiến lược trong bức tranh thương mại quốc tế. Với mức thuế áp dụng từ 10% đến 70% lên hàng hóa từ hơn 180 quốc gia, động thái này không chỉ tái định hình dòng chảy thương mại toàn cầu mà còn tạo ra một thước đo rõ ràng cho khả năng phản ứng kinh tế của từng quốc gia. Ba nền kinh tế – Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU), và Việt Nam – đã thể hiện ba chiến lược rõ rệt, phản ánh vị thế và lựa chọn chính sách khác biệt.

Trung Quốc: Đường lối đối đầu chủ động

Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất từng bị Mỹ cáo buộc là “kẻ hưởng lợi không công bằng”, đã chịu mức thuế trên 50% đối với hàng hóa chiến lược như thiết bị điện tử, máy móc công nghiệp và sản phẩm công nghệ cao. Đáp lại, Bắc Kinh áp thuế trả đũa lên các mặt hàng then chốt của Mỹ như đậu tương, thịt bò, xe hơi – những lĩnh vực có ảnh hưởng lớn tới các bang nông nghiệp và công nghiệp của Mỹ.

Chiến lược đối đầu này không mới, nhưng lần này diễn ra trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại, đầu tư nước ngoài suy giảm và nội địa hóa chuỗi cung ứng chưa đạt kỳ vọng. Bắc Kinh đặt cược vào việc chuyển đổi mô hình phát triển và thúc đẩy tự chủ công nghệ, xem đây là cơ hội để đẩy mạnh cải cách cơ cấu. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng hiệu quả ngắn hạn của phản ứng này còn nhiều rủi ro, đặc biệt là áp lực từ mất niềm tin doanh nghiệp và dòng vốn FDI chững lại.

EU: Đàm phán để duy trì ổn định

Khác với Trung Quốc, EU chọn cách tiếp cận mềm dẻo thông qua đàm phán chiến lược. Ngay từ tháng 4/2025, các nhà lãnh đạo EU đã thiết lập kênh đối thoại liên tục với Nhà Trắng nhằm trì hoãn các mức thuế mới, đặc biệt là với các mặt hàng xuất khẩu có giá trị như ô tô, dược phẩm, rượu vang và máy móc công nghiệp.

Tạm thời, EU đạt được thỏa thuận đình hoãn đến sau thời điểm 1/8/2025, tuy nhiên, sự bất định chính sách từ phía Mỹ khiến cho các doanh nghiệp châu Âu vẫn chịu tác động tiêu cực về kỳ vọng thị trường. Các chỉ số như DAX của Đức hay CAC 40 của Pháp ghi nhận mức điều chỉnh nhẹ, phản ánh tâm lý phòng ngừa của giới đầu tư.

Dù vậy, chiến lược của EU cho thấy mục tiêu giữ cân bằng giữa duy trì quan hệ đối tác thương mại với Mỹ và bảo vệ lợi ích nội khối. Tuy nhiên, nếu đàm phán đổ vỡ hoặc Trump tiếp tục siết thuế, EU sẽ đối diện sức ép lớn hơn về chính trị nội bộ lẫn kinh tế khu vực.

Việt Nam: Thỏa hiệp chiến lược, chủ động thích nghi

Việt Nam, với tư cách là quốc gia đang phát triển và có nền kinh tế mở, đã chọn chiến lược đàm phán sớm và thỏa hiệp có tính toán. Ngày 2/7, trước thời điểm áp thuế mới 1/8, Hà Nội đạt được thỏa thuận song phương với Washington: mức thuế với hàng hóa xuất khẩu chính ngạch từ Việt Nam được cố định ở 20%, trong khi hàng bị nghi ngờ là trung chuyển sẽ chịu thuế 40%.

Đây được coi là bước đi mang tính phòng thủ chủ động, giúp Việt Nam tạm thời giữ ổn định kênh xuất khẩu sang thị trường Mỹ – đối tác chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu. Các ngành như dệt may, điện tử và giày dép – vốn là trụ cột xuất khẩu – nhờ vậy không rơi vào khủng hoảng chi phí đột biến.

Tuy nhiên, thỏa thuận cũng đi kèm yêu cầu kiểm soát nghiêm ngặt về xuất xứ hàng hóa, chống gian lận thương mại, khiến các doanh nghiệp có chuỗi cung ứng phụ thuộc vào Trung Quốc phải điều chỉnh mạnh. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cam kết mở cửa hơn cho hàng hóa Mỹ – một bước đi giúp làm dịu căng thẳng nhưng cũng gây áp lực cạnh tranh cho thị trường nội địa.

Không có lựa chọn nào là hoàn hảo

Từ góc nhìn kinh tế quốc tế, ba phản ứng – đối đầu (Trung Quốc), đàm phán (EU) và thỏa hiệp (Việt Nam) – đều phản ánh mức độ phụ thuộc thương mại vào Mỹ và không gian chính sách mà từng nước có thể sử dụng. Trung Quốc có nội lực kinh tế mạnh nhưng đang đánh đổi tăng trưởng ngắn hạn, EU giữ vai trò đồng minh chiến lược của Mỹ nên không thể đẩy căng thẳng quá xa, trong khi Việt Nam buộc phải xoay sở linh hoạt để giảm thiểu rủi ro tức thời.

Không phản ứng nào là tối ưu tuyệt đối. Tuy nhiên, nếu xét trong ngắn hạn, cách tiếp cận chủ động và thực dụng như của Việt Nam cho thấy hiệu quả rõ rệt hơn cả, đặc biệt trong bối cảnh doanh nghiệp cần sự ổn định để lên kế hoạch sản xuất – xuất khẩu.

Tham khảo các bài viết khác cùng chủ đề từ WikiFX.

14 quốc gia bị gửi thư áp thuế quan, giá vàng tăng sốc, thị trường chao đảo!

Cơn địa chấn thuế quan lan rộng khi Hoa Kỳ áp thuế đến 40% lên 14 nước. Giá vàng tăng sốc, phố Wall đỏ lửa, chuỗi cung ứng toàn cầu sắp gãy? Nhà đầu tư nên chuẩn bị gì?

Thông tin 2025-07-08

相关内容

BRICS phản đòn thuế 70% và trật tự kinh tế thế giới liệu có đổi ngôi?

Chính sách thuế quan của Hoa Kỳ làm gia tăng đơn phương hóa thương mại, trong khi BRICS phản ứng chiến lược nhằm định hình trật tự kinh tế đa cực mới.

Thông tin 2025-07-05

相关内容

Đáng lưu ý, các chính sách thuế quan của Trump không đơn thuần là biện pháp thương mại mà mang tính chất thử nghiệm phản ứng chính sách và khả năng thích nghi của các nền kinh tế đối tác. Trong môi trường toàn cầu ngày càng nhiều bất định, chiến lược thích ứng linh hoạt, đa dạng hóa thị trường và nâng cao nội lực sản xuất là con đường duy nhất để bảo vệ vị thế dài hạn.

Kết lại, ngày 1/8 có thể là điểm khởi đầu cho chu kỳ tái định hình cán cân quyền lực thương mại toàn cầu, chứ không chỉ là một sự kiện đơn lẻ. Quốc gia nào biết “quay xe đúng lúc”, hoặc ít nhất hiểu được luật chơi mới – sẽ có cơ hội bứt phá.