Stablecoin và cuộc đua thanh khoản tức thì: Bitcoin sẽ lên hay xuống trong kỷ nguyên token hóa?

Thị trường tài chính toàn cầu đang trải qua một bước ngoặt lịch sử khi stablecoin không còn là khái niệm mơ hồ mà trở thành xương sống cho thanh khoản tức thì, được thúc đẩy bởi khung pháp lý vững chắc và sự tham gia của các ngân hàng đầu tư lớn.

Trong hơn một thập kỷ, công nghệ blockchain thường bị gắn mác là một “giải pháp đi tìm vấn đề”. Những lời hứa về một đồng tiền dự trữ toàn cầu mới hay sự minh bạch tuyệt đối dường như chỉ tồn tại trên lý thuyết, trong khi giá cả của các token lại ít liên quan đến tiện ích thực tế của chúng. Tuy nhiên, bối cảnh năm 2025 đã hoàn toàn thay đổi.

Một cuộc cách mạng về thanh khoản đang diễn ra, dẫn dắt bởi stablecoin – những đồng tiền kỹ thuật số ổn định giá – và được tiếp sức bởi sự hợp pháp hóa từ đạo luật lịch sử và những gã khổng lồ tài chính như JPMorgan. Trong khi đó, Bitcoin, với những chu kỳ biến động riêng biệt, đang chứng kiến sự dịch chuyển quyền lực từ các yếu tố nội tại sang những cơn sóng vĩ mô toàn cầu.

Stablecoin: Giải pháp thực tiễn cho thanh khoản tức thì

Trong nhiều năm, ngành tài chính truyền thống đã tự mình đạt được những bước tiến ấn tượng mà không cần dựa vào blockchain. Ví dụ điển hình là việc chuyển đổi thành công sang giao dịch T+1, rút ngắn một nửa thời gian quyết toán cho việc mua bán tài sản tài chính.

Báo cáo thường niên của SWIFT về quá trình chuyển đổi này chỉ ra rằng để phát triển mạnh trong hệ sinh thái T+1, cần có sự tự động hóa cao hơn, khớp lệnh sớm hơn và sự phối hợp hiệu quả xuyên múi giờ. Kết quả là số lượng giao dịch thất bại đã giảm nhờ kỷ luật nghiêm ngặt hơn.

Tuy nhiên, tham vọng của thị trường không dừng lại ở đó. Mục tiêu tiếp theo, mang tính cách mạng hơn, là quyết toán tức thời (instant settlement). Và đây chính là điểm mà stablecoin thể hiện giá trị không thể thay thế của mình.

Sự phát triển của stablecoin không chỉ là câu chuyện công nghệ, mà còn là động lực kinh tế rõ ràng. Đối với các nhà phát hành, stablecoin mang lại lợi nhuận hấp dẫn nhờ khả năng thu hút mức phí cao hơn đáng kể so với các quỹ thị trường tiền tệ (money market fund) truyền thống.

Lợi thế này được củng cố bởi sự bùng nổ về quy mô và mức độ sử dụng. Thị trường stablecoin đã chính thức vượt mốc 300 tỷ USD vốn hóa. Đáng chú ý hơn, khối lượng giao dịch hàng tháng đạt tới hàng nghìn tỷ USD, với giao dịch thực tế (organic transactions) trong năm 2024 đạt 5 nghìn tỷ USD và tổng khối lượng lên tới 30 nghìn tỷ USD. Con số này không chỉ vượt xa khối lượng hàng năm của PayPal, 1.6 nghìn tỷ USD, mà còn đạt khoảng một phần tư so với gã khổng lồ thanh toán Visa, 13 nghìn tỷ USD.

Điều này chứng tỏ stablecoin đã trở thành một hạ tầng thanh toán thực thụ, hoạt động 24/7 với chi phí cực thấp và tốc độ tức thì, đặc biệt có giá trị trong các giao dịch xuyên biên giới và tại các thị trường mới nổi.

Lãi suất cao và sự hậu thuẫn của Kho bạc Mỹ

Có hai yếu tố vĩ mô then chốt đang thổi bùng nhu cầu về stablecoin và các giải pháp thanh khoản tức thời.

Thứ nhất là môi trường lãi suất đã thoát khỏi mức gần bằng 0. Khi lãi suất ở mức thấp, việc quản lý kho bạc tiền mặt (Cash Treasury Management) gần như không tạo ra giá trị. Ngược lại, trong bối cảnh hiện tại, mỗi khoản tiền nhàn rỗi qua đêm đều có thể tạo ra lợi nhuận thực sự. Điều này phơi bày một điểm nghẽn lớn trong hệ thống truyền thống: các ngân hàng thường mất đến hai ngày để ghi có tiền vào tài khoản của khách hàng – hai ngày mà họ được hưởng trọn lợi tức từ số tiền đó. Chính sự chậm trễ này tạo ra động lực mạnh mẽ để các nhà đầu tư tìm kiếm công cụ cho phép rút ngắn thời gian quyết toán, và stablecoin chính là câu trả lời.

Thứ hai, xu hướng này nhận được sự ủng hộ ngầm từ Bộ Tài chính Mỹ (US Treasury) với một lý do rất thực tế: stablecoin tạo ra một nguồn cầu ổn định và lớn mạnh cho các công cụ nợ ngắn hạn của chính phủ (short-dated paper). Phần lớn lượng trái phiếu kho bạc mới phát hành hiện tập trung ở đầu ngắn hạn của đường cong lợi suất. Do đó, việc có một thị trường stablecoin phát triển, với nhu cầu mua trái phiếu ngắn hạn làm tài sản dự trữ, phù hợp hoàn hảo với lợi ích của Kho bạc.

Các chuyên gia từ Brookings và Ngân hàng Dự trữ Liên bang Kansas City nhận định rằng mặc dù stablecoin có thể làm tăng nhu cầu trái phiếu kho bạc, phần lớn chỉ là sự tái phân bổ thanh khoản từ các tài sản khác hơn là tạo ra nguồn cầu hoàn toàn mới.

Đạo luật GENIUS Act mở cửa cho kỷ nguyên token hóa

Sự tham gia sâu rộng của Phố Wall vào không gian stablecoin và token hóa chỉ thực sự bùng nổ sau một sự kiện pháp lý mang tính bước ngoặt: việc thông qua Đạo luật GENIUS (Guiding and Establishing National Innovation for U.S. Stablecoins Act). Được Tổng thống Donald Trump ký thành luật vào ngày 18/07/2025, đạo luật này thiết lập khung pháp lý liên bang đầu tiên, rõ ràng cho đồng đô la được token hóa, hay còn gọi là Stablecoin thanh toán (Payment Stablecoins).

GENIUS Act được xem là một chiến thắng chính sách quan trọng, bởi nó mang lại sự rõ ràng rất cần thiết. Đạo luật phân loại rõ ràng Payment Stablecoin không phải là “chứng khoán” theo luật chứng khoán liên bang, và cũng không phải là “hàng hóa” theo Đạo luật Giao dịch Hàng hóa. Điều này có nghĩa chúng không thuộc thẩm quyền giám sát trực tiếp của SEC hay CFTC, thay vào đó, đặt chúng dưới sự quản lý của các cơ quan giám sát ngân hàng.

Các quy định cốt lõi của GENIUS Act bao gồm: giới hạn quyền phát hành cho các tổ chức lưu ký được bảo hiểm (như ngân hàng) và các thực thể phi ngân hàng được cấp phép liên bang; yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt các quy định chống rửa tiền (AML); và đặc biệt, nghiêm cấm các nhà phát hành trả lãi hoặc lợi tức cho người nắm giữ chỉ đơn thuần vì việc sở hữu stablecoin.

Khung pháp lý này đã gạt bỏ sự bất định, hợp pháp hóa stablecoin như một sản phẩm tài chính chính thống và mở ra làn sóng “token hóa mọi thứ” – từ cổ phiếu, trái phiếu đến bất động sản.

Quỹ MONY của JPMorgan và sự chấp nhận của truyền thống

Sự kiện điển hình nhất minh chứng cho xu hướng này là thông báo của JPMorgan Chase về việc ra mắt Quỹ Lợi suất ròng trên chuỗi (My OnChain Net Yield Fund - MONY). Đây không phải một thử nghiệm nhỏ, mà là một quỹ thị trường tiền tệ được token hóa đầy đủ, hoạt động trên blockchain Ethereum công khai và được hỗ trợ bởi nền tảng Kinexys Digital Assets của chính ngân hàng này.

Quỹ MONY, với mức đầu tư tối thiểu 1 triệu USD và chỉ dành cho các nhà đầu tư đủ điều kiện, cá nhân có ít nhất 5 triệu USD tài sản đầu tư hoặc tổ chức có tối thiểu 25 triệu USD, đầu tư độc quyền vào Chứng khoán Kho bạc Hoa Kỳ.

Phát biểu của ông John Donohue, Trưởng bộ phận Thanh khoản Toàn cầu tại J.P. Morgan Asset Management, khẳng định: “Có một lượng quan tâm cực kỳ lớn từ khách hàng xung quanh việc token hóa. Và chúng tôi kỳ vọng sẽ trở thành người dẫn đầu trong không gian này.”

Việc một định chế bảo thủ và có ảnh hưởng lớn nhất Phố Wall triển khai sản phẩm trên một blockchain công khai không chỉ là dấu mốc lịch sử, mà còn xác nhận rằng token hóa đã trở thành xu thế tất yếu, không còn là lựa chọn của những công ty khởi nghiệp.

Bitcoin: Từ Halving sang áp lực thanh khoản toàn cầu

Trong khi stablecoin đang được tích hợp vào mạch máu của tài chính truyền thống, Bitcoin tiếp tục hành trình với những quy luật riêng. Trong nhiều năm, hai yếu tố chính được cho là chi phối chu kỳ của Bitcoin là sự kiện giảm một nửa phần thưởng khối (halving) diễn ra 4 năm một lần và nguồn cung thanh khoản toàn cầu. Tuy nhiên, các phân tích gần đây từ nhiều tổ chức như 10x Research và Bitfinex Alpha chỉ ra một sự dịch chuyển quyền lực đáng kể.

Mặc dù chu kỳ 4 năm vẫn tồn tại, nhưng tác động của halving đang giảm dần. Với tỷ lệ phát hành Bitcoin mới hàng năm hiện đã dưới 1%, cú sốc nguồn cung từ mỗi lần halving, với lần gần nhất vào tháng 4/2024, trở nên ít ảnh hưởng cận biên hơn. Thay vào đó, các điều kiện thanh khoản toàn cầu và chính sách tiền tệ đang nổi lên như những yếu tố quyết định chính.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng năm 2026 có thể là “Năm của thanh khoản” đối với Bitcoin. Việc phát hành trái phiếu kho bạc lớn trong năm 2025 cùng với chính sách thắt chặt định lượng (QT) kéo dài của Fed đã kéo dài chu kỳ thanh khoản toàn cầu. Khi hoạt động phát hành trở nên vừa phải hơn và QT bắt đầu giảm tốc, thanh khoản có khả năng quay trở lại và hỗ trợ cho giá của Bitcoin.

Sức ép thanh khoản thực tế đang hiện hữu, việc Fed công bố mua 40 tỷ USD trái phiếu kho bạc vào tuần trước được định tính là hoạt động “quản lý thanh khoản” hơn là “mở rộng bảng cân đối kế toán”.

Trên thực tế, các dấu hiệu như sự tăng đột biến lãi suất vào cuối tháng trong các chương trình quản lý tiền mặt cho thấy những căng thẳng về thanh khoản vẫn có thể xuất hiện trong hệ thống. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy Bitcoin ngày càng nhạy cảm với các dòng chảy vĩ mô toàn cầu hơn là chỉ phụ thuộc vào các sự kiện nội tại của chính nó.

Sự hội tụ định hình tương lai tài chính

Sự phát triển song hành của stablecoin và Bitcoin vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về sự trưởng thành của thị trường tài sản số. Stablecoin, dưới sự bảo trợ của GENIUS Act và được dẫn dắt bởi các định chế như JPMorgan thông qua quỹ MONY, đã hoàn toàn thoát khỏi hình ảnh một “giải pháp không có vấn đề”.

Chúng đã trở thành một công cụ tài chính chính thống, thiết yếu, giải quyết bài toán thanh khoản tức thời và tối ưu hóa lợi nhuận trong môi trường lãi suất cao, đồng thời phục vụ cho lợi ích chiến lược của chính Kho bạc Mỹ.

Công nghệ blockchain, với hàng triệu giờ lao động đầu tư để xây dựng một mạng lưới kiên cố, cuối cùng đang tiến gần đến mục tiêu ban đầu: khả năng quyết toán gần như tức thời. Điều quan trọng cần nhấn mạnh là giá trị cốt lõi này hoàn toàn độc lập với biến động giá của Bitcoin hay bất kỳ token nào khác.

Trong khi đó, Bitcoin đang chứng kiến sự thay đổi lớn trong động lực chu kỳ của mình. Từ một tài sản chủ yếu bị chi phối bởi sự kiện halving, nó ngày càng trở thành một thước đo nhạy cảm với thanh khoản toàn cầu và chính sách tiền tệ.

Các nhà đầu tư cần mở rộng tầm quan sát, không chỉ theo dõi các chỉ số trong ngành mà còn phải đặc biệt chú ý đến các động thái của Fed, lộ trình phát hành nợ chính phủ và tình hình thanh khoản toàn cầu.

Tóm lại, thị trường đang bước vào một kỷ nguyên mới nơi sự phân biệt giữa “truyền thống” và “tiền mã hóa” ngày càng trở nên mờ nhạt. Stablecoin đang trở thành cầu nối và là cơ sở hạ tầng hợp tác, còn Bitcoin đang khẳng định vị thế là một lớp tài sản độc lập, chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi các dòng chảy tài chính vĩ mô. Sự giao thoa này hứa hẹn một tương lai tài chính hiệu quả hơn, nhanh chóng hơn, nhưng cũng đầy phức tạp và đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc từ mọi nhà đầu tư.